Niinistö rapport over EU-preparedness

De nieuwe Europese Commissie staat voor een paar grote uitdagingen. Er is voor het eerst in decennia weer oorlog in Europa en de EU heeft ook met andere ongekende crises moeten dealen, zoals de pandemie en de (steeds groter wordende) gevolgen van klimaatverandering. Tot nu toe heeft de EU eigenlijk alleen kunnen reageren op gebeurtenissen. Daarom heeft Commissievoorzitter Von der Leyen de voormalig Fins President Sauli Niinistö gevraagd om een rapport te schrijven over ‘preparedness’. 

Dat een Fin gevraagd is om dit rapport te schrijven is geen toeval. Finland- met een meer dan 1300 km lange grens met Rusland- is al decennialang voorbereid op een eventuele oorlog. Niet alleen op defensie-gebied maar juist met een ‘whole of society approach’ waarbij iedereen- bedrijven, maatschappelijke organisaties maar ook burgers zelf- zich voorbereidt. Voor de rest van de EU betekent dit dat er een mentaliteitsverandering nodig is. Voor veel Europeanen is potentiële oorlog nog steeds iets dat ver weg is, ondanks de oorlog die zich al twee jaar recht voor onze neus afspeelt. We zijn ons te veilig gaan voelen en die luxe kunnen we ons niet meer veroorloven.  

Concrete punten die Niinistö in zijn rapport benoemd zijn de noodzaak om civiele innovaties in te kunnen zetten voor defensie, de aanbestedingen rond defensie drastisch te herzien en vooral ook om meer informatie met elkaar te delen. Echte preparedness kan geen land in de EU alleen, dat moeten we samendoen.  

Dit rapport is net zoals de eerdere stukken van Letta (interne markt) en Draghi (concurrentievermogen) nog geen wetgevend stuk van zichzelf. Het zijn vooralsnog alleen aanbevelingen. Het is nu aan de nieuwe Europese Commissie die 1 december van start gaat om met concrete voorstellen te komen om follow-up aan de rapporten te geven. Tijdens de hoorzittingen in het Parlement kwam het onderwerp in ieder geval meerdere malen terug dus we gaan ervan uit dat ook dit onderwerp hoog op de agenda zal blijven staan.