Nieuw EU beleid op Defensie en Weerbaarheid

In een speech op 4 maart heeft Commissievoorzitter Von der Leyen onder verwijzing naar de zeer zorgelijke internationale veiligheidssituatie, ook voor Europa zelf, het ReArm Europe Plan aangekondigd. Dit zal op 6 maart in een extra Europese Top besproken worden. Doel van het plan is om de herbewapening van de EU massa en snelheid te geven. Het gaat dan zowel om de korte termijn Europese steun aan Oekraïne, als om de lange termijn noodzaak dat Europa voor haar eigen veiligheid moet zorgen om het reële risico van gewapend conflict te verkleinen.

ReArm Europe bevat vijf delen. Ten eerste wordt de ontsnappingsclausule van het Stabiliteits- en Groei Pact geactiveerd, zodat lidstaten hun defensie-uitgaven kunnen vergroten zonder dat de Excessieve Tekort Procedure in werking treedt. Met een toename van de defensie-uitgaven met 1,5% BNP zou aldus in vier jaar 650 mrd extra beschikbaar komen. Ten tweede komt er een nieuw financieringsinstrument om 150 mrd aan leningen beschikbaar te stellen voor defensie-investeringen ten behoeve van pan-Europese capability ontwikkeling. Bijvoorbeeld lucht-en raketafweersystemen, artillerie-systemen, raketten en munitie, drones en drones-afweer systemen; maar ook behoeften op het terrein van cyber en militaire mobiliteit. Het instrument moet gezamenlijke vraag en inkoop bevorderen. Dit moet de koste drukken, fragmentatie vermijden en interoperabiliteit en de defense industrial base versterken. Ten derde wordt gekeken hoe op de korte termijn meer bestaand EU-budget, bijvoorbeeld programma’s uit het cohesiebeleid, kan worden aangewend voor defensie investeringen. De laatste twee delen gaan over het mobiliseren van privaat kapitaal door de versnelling van de Spaar en Investerings Unie SIU (voorheen de Kapitaalmarktunie) en inzet van de Europese Investeringsbank EIB.

In totaal zou ReArm Europe aldus 800 miljard kunnen mobiliseren om de Europese defensie te versterken.

Op 19 maart zal de Commissie het Witboek voor de Toekomst van de Europese Defensie publiceren, en op 26 maart de Preparedness Union Strategy.

De internationale ontwikkelingen nopen de EU om veel meer beleid op het terrein van defensie en weerbaarheid te ontwikkelen. De gevolgen daarvan voor de economie zullen veel breder zijn dan alleen voor de defensie-industrie. We zullen daar zeker in komende Blikken op terugkomen.