Stop gekkigheid rond aanpak witwassen

Als je weet hoe groot de gevolgen van crimineel geld zijn, snap jij dan waarom het tegengaan ervan nog steeds geen geoliede machine is? Ik niet, eerlijk gezegd.

Gevaren van witwassen

Criminelen willen hun geld graag uitgeven in de bovenwereld. Dat wordt ze lastig gemaakt door de poortwachters. Daarom verzinnen ze omwegen bijvoorbeeld door bedrijven op te zetten en daarmee hun geld wit te wassen. Producten worden onder de marktprijs verkocht en dat zorgt voor oneerlijke concurrentie. Het verstoort onze economie en brengt gevaar met zich mee. Criminelen betalen geen belasting en hebben geen boekhouding en ondermijnen ons financiële stelsel.

Gecoördineerde aanpak 

Als we voorkomen dat boeven hun geld kunnen uitgeven, brengt dat de criminaliteit een forse klap toe. Je zou zeggen: dat moeten we dus doen. Snel en gecoördineerd, maar dat gebeurt dus niet. Alleen al bij banken zijn dagelijks 15.000 mensen (!) bezig om ongebruikelijke transacties op te merken en dubieuze klanten te weigeren. Ook accountants, notarissen en makelaars doen dat als zogenoemde poortwachters. Dat levert bij elkaar bijna twee miljoen meldingen op bij de Financial Intelligence Unit, de overheidsinstantie die ongebruikelijke transacties analyseert. Dan is het toch raar dat de FIU maar 123 fulltimers heeft om met al die meldingen aan de slag te gaan. Als je 15.000 mensen inzet om meldingen te doen, waarom heb je er dan maar 123 om te zorgen dat witwasmeldingen bij de opsporing terecht komen? 

Ongebruikelijke transactie

Waarom zijn de regels tegenstrijdig en niet uitvoerbaar? Ik zal een voorbeeld geven. Banken moeten allerlei gegevens opvragen om te kunnen verifiëren of er sprake is van een ongebruikelijke transactie. Zo vragen ze bijvoorbeeld aan winkeliers wie een contante betaling heeft gedaan. En hoe die klant aan het geld is gekomen. Maar vanwege privacyregels hebben winkeliers geen gegevens van klanten en kunnen ze die vragen niet beantwoorden. Dat betekent vervolgens dat de bank gedwongen is om de winkelier als klant af te stoten, omdat diegene vragen niet kan beantwoorden.

Bankloos

Als een bank afscheid van jou als winkelier neemt, is het niet makkelijk om een bankrekening elders te krijgen. Voor sommige ondernemers is dat zelfs sowieso totaal onmogelijk, omdat ze bijvoorbeeld in een zogenoemde hoogrisicocategorie vallen. In Nederland kun je als particulier, terecht, niet bankloos zijn. Als ondernemer gek genoeg wel. Hoe kun je zonder bankrekening ondernemen in Nederland?!

Actieplan

Maak een eind aan deze gekkigheid. Ik snap niet waarom de overheid de regie op dit dossier niet veel meer in handen neemt. Laat het bedrijfsleven nou net een actieplan van 5 punten hebben opgesteld. Op 24 april wordt er in de Tweede Kamer gesproken over de aanpak van witwassen. Ik zou zeggen: pak het actieplan aan en doe er iets mee.

Karijn van Doorne

Strategisch beleidsadviseur criminaliteit